یا رقیه

شخصى سر سال خمسى، مقدارى مواد غذایى (مثلاً 20 کیلو برنج، 3 قوطى روغن و یک قوطى چاى) اضافه آورده و خمس آن را پرداخته است. سپس آنها را در طول سال مصرف مى‏کند و دوباره مقدارى مواد غذایى (مثلاً 50 کیلو برنج، 5 قوطى روغن و 3 قوطى چاى) خریدارى مى‏ کند و اندکى از آن را به مصرف مى‏ رساند. حال اگر سر سال خمسى 30 کیلو برنج، 4 قوطى روغن و 2 قوطى چاى باقى بماند، چه مقدار باید خمس بدهد؟ آیا به تمامى مواد غذایى باقى مانده خمس تعلق مى ‏گیرد؟ یا آنکه مى‏ تواند مواد غذایى اول سال گذشته را - که مخمس بود - از آن کسر نماید و در نتیجه تنها خمس ده کیلو برنج، یک قوطى روغن و یک‏ قوطى چاى را بپردازد؟

امام خمینی، مکارم، تبریزى، صافى و خامنه ‏اى: باید خمس هر مقدار از مواد غذایى سال جارى را- که تا سر سال زیاد آمده- بپردازد و نمى ‏تواند مواد غذایى مخمس را از آن کم کند. بنابراین در فرض مذکور، باید خمس 30 کیلو برنج، 4 قوطى روغن و 2 قوطى چاى را بپردازد.( امام، استفتاءات، ج 1، خمس، س 202 و 143؛ خامنه اى، اجوبة، س 1025 و 1027؛ صافى، جامع الاحکام، ج 2، س 613؛ مکارم، توضیح المسائل، م 1504؛ تبریزى، صراط النجاة، ج 1، س 507 و 407؛ دفتر: وحید.)              

سیستانى، بهجت، فاضل و نورى: مى‏ تواند مواد غذایى مخمس را از آن کم کند و در نتیجه در فرض مذکور جایز است تنها خمس ده کیلو برنج، یک قوطى روغن و یک قوطى چاى را بپردازد.(فاضل، جامع المسائل، ج 2، س 486 و 487 و ج 1، س 789؛ نورى، استفتاءات، ج 1، س 295 و ج 2، س 314؛ دفتر: سیستانى و بهجت).