آیا به جهیزیه یا پولی که برای آن کنار می گذ ارند، خمس تعلّق می گیرد؟
پنجشنبه 95/10/23
امام،مکارم:اگر انسان نتواند یک جا جهیزیه دختر را تهیه کند و مجبور باشد که هر سال مقداری از آن را تهیه نماید یا در شهری باشد که معمولاً هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه می کنند به طوری که تهیه نکردن آن عیب است؛ چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیه بخرد، خمس ندارد.
امام: ولی اگر پول کنار بگذارد خمس دارد. (تحریر الوسیله، 1408 هـ ق، ج1، ص 359 و 360، م 177)
مکارم: ولی اگر پول کنار بگذارند خمس به آن تعلّق می گیرد، اما اگر زیاد در زحمت باشد، خمس آن را به آن ها می بخشیم. (برای کسانی که از نظر موقعیت مالی، ضعیف هستند).(استفتائات، 1383، ج 3، ص 112، س 334)
خامنه ای ،سیستانی: اگر به علت عدم توانایی از تهیه یکباره آن هنگام نیاز، ناگزیر از تهیه تدریجی و نگهداری آن برای زمان احتیاج باشید و مقدار آن هم به اندازه شأن عرفی شما باشد، که در این صورت جز مؤونه محسوب می شود و خمس ندارد.
خامنه ای :ولی اگر پول جهیزیه را کنار می گذارند باید سر سال، خمس آن پرداخت شود، مگر آن که بخواهند در آینده نزدیک صرف خرید لوازم ضروری ازدواج نمایند و با پرداخت خمس آن نتوانند باقیمانده لوازم مورد حاجت را تهیه کنند. (اجویة الاستفتائات، 1387، ص 191، با استفاده از س 918 و ص 189 با استفاده از س 906
سیستانی: ولی اگر پول کنار بگذارد خمس دارد.( توضیح المسائل ، 1425 هـ ق ، ص 1747 ، م 1747)
تبصره: «مؤونه» به مخارجى گفته مىشود كه در زندگى هزينه مىگردد و شامل 1- هزینه های شخصی؛ مانند: خوراك و پوشاك، خانه مسكونى، وسايل زندگى، وسايل نقليه، وسايل تحصيلى، رايانه، هزينه ازدواج و…؛ 2- هدايا و بخششها مانند خيرات، صدقات، جوايز و…؛3- مخارج سفر حج (واجب و مستحب)، سفر زيارت، گردش و تفريح؛4- حقوقى كه بر عهده شخص است؛ مانند: ديه، غرامت و كفاره می شود(العروة الوثقى، ج 2، كتاب الخمس، م 61.
هزينه هاى زايد بر نياز و شأن افراد، جزء مؤونه محسوب نمىشود.بيشتر بنابراين اگر از اين مقوله صرف كند؛ به گونهاى كه عرفاً اسراف شمرده شود، بايد سر سال، خمس آنها را بپردازد.