یا رقیه

جمع کردن يا جدا خواندن نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء يكي از اختلافات شكلي در نحوه انجام نماز بين شيعه و سني است كه شيعيان به طور معمول نمازهاي پنجگانه خود را در سه نوبت مي خوانند و اهل سنت در پنج نوبت و در هر حال هر دو عمل صحيح است؛ ما نيز همانند اهل سنت معتقديم كه جدا خواندن نمازهاي فريضه در پنج نوبت عملي بهتر و مطابق سنت پيامبر و امامان است، اما نبايد از ياد برد كه اين امر به معناي ضرورت و لزوم اين عمل نيست.

به عبارت روشن تر از نظر شيعه با هم خواندن نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء امري جايز است و منشا اصلي عملكرد فقهي شيعيان منابع روايات قطعي است كه براي شيعيان معتبر است و امامان معصوم اين گونه نماز خواندن را تجويز نموده اند، درعين حال اگر فردي امكان و تمايل به جدا خواندن نمازها داشت. بسيار خوب است كه چنين كند همان گونه كه در برخي مساجد شيعه همين گونه عمل مي شود .براین اساس روایاتی درمنابع شيعه و اهل سنت آمده است و پيامبرخود نيز در مواردي بدون هيچ ضرورتي نمازها را با هم خوانده است؛

براي نمونه به چند روايت در اين باره اشاره مي كنيم:عبدالله بن سنان از حضرت امام صادق(ع) نقل كرده: پيامبر بدون اين كه عذري در كار باشد، ظهر و عصر و نيز مغرب و عشا را با يك اذان و دو اقامه خواند.اسحاق بن عمار از امام صادق(ع) نقل مي كند: پيامبر بدون اين كه عذري در كار باشد، ظهر و عصر را در يك جا خواند. عمر به آن حضرت گفت: آيا در نماز حكم تازه اي پيدا شده؟ پيامبر گفت: نه حكم تازه اي در باره نماز نيامده، ولي خواستم كار را بر امت خودم راحت‌تر كنم.

عبدالملك قمي مي گويد: به امام صادق(ع) گفتم: مي توانم بين دو نماز را بدون اين كه عذري داشته باشم، جمع بكنم؟ امام در جواب فرمودند: پيامبر اين كار را انجام داد و خواست كه امت را در آسايش و راحتي قرار دهد. جابر بن زيد از ابن عباس نقل كرده كه پيامبر هفت ركعت مغرب و عشا را با هم خواند و هشت ركعت ظهر و عصر را با هم خواند و حضرت در مدينه بود.

ابن عباس مي گويد: پيامبر اسلام در مدينه، بين ظهر و عصر و بين مغرب و عشا را جمع مي كرد، بدون اين كه عذري در كار باشد.سعيد بن جبير از ابن عباس نقل مي كند: رسول خدا(ص) ظهر و عصر و مغرب و عشا را با هم خواند، بدون اين كه خطر و يا سفري در كار باشد.عكرمه از ابن عباس نقل مي كند كه پيامبر در مدينه، بدون اين كه مسافر باشد، مغرب و عشا و نيز ظهر و عصر را با هم خواند. درنتيجه اكثر شيعيان از اين راه شرعي استفاده كرده و معمولا نمازهاي خود را جمع مي خوانند ، هرچند برخي شيعيان هم نمازهاي خود را در پنج وقت و با فاصله می خوانند ؛ اما اگر فردي با نخواندن نماز عصر احيانا ديگر نتواند نماز را به جماعت بخواند و يا احيانا نمازش قضا شود ، همان جمع خواندن در اول وقت براي او بهتر است.

البته دانشمندان شیعه به پیروى از احادیثى که از عمل پیامبر حکایت مى کند و از روایاتى که از پیشوایان بزرگ اسلام رسیده است و به پیروى از ظواهر آیات قرآن، در تمام اعصار اسلامى، تفریق میان نمازها را جایز دانسته و مى توان در سه وقت خواند. 

منبع:پایگاه اطلاع رسانی حضرت استاد حسین انصاریان

فاطمه زهرا (سلام الله علیها ) از پدر بزرگوارش پرسيد : پدر جان ، يا رسول الله ! زنان و مردانی كه نسبت به نماز بی اعتنا هستند و نماز را سبك می شمارند ، چه عواقبی را در پيش دارند ؟

  رسول خدا (صلی الله علیه و آله ) فرمود : اي فاطمه جان !هر كس از مردان و زنان نمازش را سبك بشمارد خداوند او را به پانزده بلا مبتلا مي سازد :

 شش مورد در دنيا ،

سه مورد در وقت مرگ ،

سه مورد آنها در قبر

و سه مورد در قيامت :

  الف ) اما آن شش بلاهايي كه دردنيا دامنگيرش مي شود : 

١ - خداوند بركت را از عمرش مي برد .

٢ - خداوند بركت را از رزقش مي برد .

٣ - خداوند عز و جل سيماي صالحين را از چهره اش محو مي كند

٤ - هر عملي كه انجام مي دهد پاداش داده نمي شود . 

٥ - دعايش به آسمان نمي رود .

٦ - بهره اي از صالحين براي او نيست .

ب ) اما آن سه بلاهايي كه هنگام مرگ گرفتارش خواهد شد :

٧ - ذليل از دنيا مي رود

٨ - هنگام مرگ در حال گرسنگي خواهد بود .

٩ - تشنه از دنيا خواهد رفت اگرچه آب همه نهرهاي دنيا را به او بدهند .

 ج ) اما آن سه بلايي كه در قبر دامنگيرش مي شود :

١٠ - خداوند ملكی در قبر برای او می گمارد تا او را زجر دهند .

١١ - قبرش برای او تنگ خواهد شد 

١٢- گرفتار ظلمت و تاريكی قبر خواهد شد .

  د) اما آن سه بلايی كه درروز قيامت گرفتار خواهد شد :

١٣- خداوند ملكی را موكل مي سازد او را با صورت بر روی زمين بكشد ، در حالی كه خلائق تماشا می كنند .

١٤ - محاسه اعمالش به سختی انجام مي شود .

١٥ - خدا به نظر لطف به او نمی نگرد و براي اوست عذاب دردناک . 

منبع: (سفينة البحار ، ج 2 ، ص 44)

براى پاسخ به چند نكته اشاره مى كنيم:

۱- اهل تسنن جواز جمع ميان نماز ظهروعصر و نماز مغرب و عشائ را منكرند اما در هنگام سفر يا خوف و يا زمانى كه هوا بارانى است، جمع كردن ميان آنها را در يك وقت جايز مى دانند. هم چنانكه شيعيان اقامه مى كنند. اما شيعيان معتقدند كه مى توان نمازهاى ظهر و عصر را بعد از زوال شمس در يك وقت با مراعات ترتيب اقامه كرد و لازم نيست انسان، وقتى نماز ظهر را خواند دنبال كار ديگر برود و وقتى سايه شاخص به اندازه خود شاخص گرديد يا به اندازه دو برابر آن گرديد، (بر اساس اختلافى كه ميان آنها موجود است) براى اقامه نماز عصر آماده شود. از اين رو به نظر شيعه گرچه نماز خواندن در پنج وقت مستحب مى باشد. اما پشت سرهم خواندن نيز اشكال ندارد.

۲- دليل اهل تسنن اين است كه روايت شده پيامبر (ص) بين نماز ظهر و عصر فاصله مى انداخته است. اما به نظر شيعه اين مطلب نمى تواند مرام آنها را در وجوب تفريق ثابت بكند. به لحاظ اينكه سيره عملى لزوما مفيد وجوب نيست، بلكه اعم از وجوب، استحباب و اباحه است و حمل آن بر وجوب نياز به قرينه و دليل جداگانه دارد. افزون بر آن ملتزم بودن پيامبر (ص) به پنج وقت براى اقامه نماز جماعت به جهت اين بوده است كه مردم بر زمان آمدن پيامبر (ص) اطلاع پيدا بكنند تا سوئالاتى كه دارند از محضرش بپرسند و اين در حقيقت انگيزه اى براى اجتماع مردم در مسجد بوده است. بنابراين شيوه فوق هيچوقت نمى تواند دلالت بكند بر اينكه جمع بين نمازهاى مترتبه جايز نيست.

 معنای اذکار و حرکات نماز

امیر المؤمنین امام علی علیه السلام درباره تفسیر و تأویل حرکات و اذکار نماز فرمودند:

 تکبیر [الله اکبر] یعنی:
خداوند را بزرگتر از آن بدانی که قابل وصف باشد

 کشیدن گردنت در رکوع نیز یعنی می گویی: اگر گردنم را بزنند باز به خداوند ایمان دارم

 سر برداشتنت از رکوع و گفتن جمله «سمع اللّه لمن حمده» یعنی: خدایی که مرا از نیستی به صحنه هستی آورد

تأویل سجده اول این است که در حال سجده از دلت بگذرانی که: مرا از این خاک آفریدی

 سر برداشتنت از سجده اول، تأویلش این است: مرا از خاک بیرون آوردی و سجده دوم به معنای این است که:
مرا به خاک برمی گردانی

 و در سر برداشتنت از سجده دوم از قلبت بگذرانی: بار دیگر مرا از خاک بیرون می‌آوری

 نشستن در تشهّد ، تأویلش این است که در دلت بگذرانی: خدایا! من حق را بر پای داشتم و باطل را میراندم

 تأویل تشهّد، عبارت است از: تجدید ایمان و اقرار به برانگیخته شدنِ پس از مرگ

 تأویل سلام دادنها عبارت است از: تمجید پروردگار سبحان و برتر دانستن او از آنچه ستمگران در حقّش گفته اند

تأویل جمله «السلام علیکم و رحمة اللّه و برکاته» : طلب رحمت و مِهر خدای سبحان است

❌کسی که تأویل نماز خود را به این صورت نداند، نمازش ناقص است❌

منبع:بحار الأنوار ، جلد ۸۴ ، صفحه ۲۵۴

نماز یک واجب الهی است که خداوند در پنج وعده روزانه مقرر فرموده‌ است

اقامه نماز عموماً به عنوان رفتار و وظیفه‌ای دینی عنوان می‌شود اما امروزه با پیشرفت علم پزشکی و تحقیقات مربوط به سلامت، جنبه‌های علمی تأثیر نماز بر سلامتی کشف شده است.
نماز یک واجب الهی است که خداوند در پنج وعده روزانه مقرر فرموده‌ است و از مهمترین اثرات آن تقرب به خداوند و دریافت رحمت بی‌کران اوست. خداوند هر فریضه‌ای را که بر انسان واجب کرده، دارای فواید بسیار زیاد و عامل رشد و تکامل فردی و اجتماعی اوست و دانش بشری به مرور و بامطالعه و تحقیقات علمی گوشه‌ای از اثرات آن را دریافت کرده وخواهد کرد.

امروزه علم پزشکی دنیا در خصوص سلامت معنوی و نقش نماز، دعا و دینداری در سلامت جسمی، روحی و روانی توفیقاتی کسب کرده است که درمطلب پیش رو گوشه‌ای از فواید پزشکی نمازبه نقل از ایکنا بیان می‌شود:

آثار ایستادن در نماز
باعث تقویت حالت تعادلی بدن و قسمت مرکزی مخچه که محل کنترل اعمال و حرکات ارادی است می‌شود، ثابت و خیره شدن چشم‌ها در نماز به یک نقطه باعث بهبود و رفع نواقصی همچون نزدیک بینی می‌شود و با تمرکز در نماز،جریان فکر آرام و متعادل می‌شود.

آثار رکوع
موجب تقویت ماهیچه‌های شکم، حفظ دستگاه گوارش و مانع سوءهاضمه و بی‌اشتهایی می‌شود و نیز تقویت ماهیچه ستون مهره‌ها، گردن، دست‌ها، ساق پا و ران‌ها.

آثار سجده
تقویت مهره‌های گردن عامل مهمی در درمان دیسک و مشکلات ستون فقرات گردن و کمر می‌شود. افزایش جریان خون مغز باعث قدرت درک و فهم و آرامش فرد  و نیز حفظ شادابی، زیبایی و طراوت می‌گردد.

آثار نشستن
باعث تقویت عضلات پاها، ران‌ها و کمک به نفخ معده و روده و بهبود فتق می‌شود.

رابطه نماز با بارهای الکتریکی و میدان مغناطیس:
در احادیث آمده است که آب وضو را خشک نکنید، دلیل پزشکی آن این است که بدن در برابر سرمایی که حس می‌کند خود به خود درجه حرارت را  بالا می‌برد تا قسمت های خیس را خشک کند که همین تحریکات باعث بازشدن منافذ پوست و ورود اکسیژن بیشتر به بافت‌ها و عضلات زیر پوست می‌شود که باعث شادابی و نشاط می‌گردد. بارهای الکتریکی زائد در اثر تحریکات مغناطیسی و الکتریکی اطراف ما همچون نیروگاه‌های برق، موبایل، تلویزیون و سشوار بر امواج مغزی تاثیر می‌گذارد که این اثرات در نواحی که تحریکات عصبی بیشتری دارد خطرات جدی‌تری را باعث می‌شود و این نواحی دقیقا همان نواحی شست‌وشوی وضو است(سر، صورت، دست، مچ دست و پا) که بهترین و ارزان‌ترین و بی‌خطرترین راه برای دفع این امواج زائد، آب است و در وضو باعث انتقال بارهای ساکن از بدن به اطراف می‌شود.

بنا به تحقیقات پروفسور لای، امواج مغناطیسی خارجی به DNA سلول‌های مغزی آسیب می‌زند و در طول روز مغز در برابر میدان‌های مغناطیسی بیرونی ناشی از امواج و نیروگاه‌ها و از طرفی میدان مغناطیسی زمین قرار می‌گیرد که به شدت برای مغز مضر است، وقتی انسان در نماز رو به قبله می‌ایستد و در هنگام سجده، میدان مغناطیسی بدن و زمین برهم منطبق شده و مثل رسانا باعث دفع مواد الکتریسته از سر به زمین می‌شود.

اقامه نماز عموماً به عنوان رفتار و وظیفه‌ای دینی عنوان می‌شود

 
اثرات نماز در درمان اضطراب و افسردگی
بیماران افسرده ،مرحله خواب REM آنان، نسبت به افراد عادی بیشتر است یعنی زمان بیشتری را در مرحله REM به سر می‌برند که این باعث دیدن خواب‌های آشفته و پریشان می‌شود.این افزایش مدت خواب REM در ساعات نزدیک صبح به وقوع می‌پیوندد که اثرات بیدار شدن برای نماز صبح باعث می‌شود که فرد از ورود به مرحله REM بازداشته شود وموجب کوتاه شدن آن و درمان افسردگی  گردد. (درمان‌های دارویی رایج ضدافسردگی سه حلقه‌ای از طریق کاهش مرحله REM خواب، باعث درمان می‌شود)

اثرات نماز بر شادابی و نشاط و جلوگیری از استرس و فشار عصبی
بیدار شدن برای نماز صبح و در ساعات سحرگاهی و انجام عبادت در این  موقع، عامل افزایش هورمون کورتیزول وحالت شادی و نشاط سرمست کننده‌ می‌شود که بر زندگی روزانه نماز گزار بسیار موثر است و باعث افزایش مقاومت بدن در برابر استرس‌ها و فشارهای روحی و روانی است که این در مضامین عرفانی تحت عنوان اسرار سحر بیان شده است.

صفحات: 1· 2